El Gobierno de España ofreció ayuda a la Xunta para limpiar los pellets de plástico de las playas

07/01/2024

Para recibir apoio de medios estatais na limpeza en costa, as autoridades autonómicas deben elevar o nivel de alerta a *N2 e solicitalo expresamente

Os efectivos estatais están preparados para colaborar en Galicia en canto a Xunta requírao

Abriuse unha investigación e monitórase permanentemente a chegada dos *microplásticos

O buque que transportaba a carga ten bandeira *Liberia e perdeu parte da carga preto de Viana *do Castelo (Portugal)


O Goberno de España ofrece a súa colaboración á Xunta para participar na recollida e limpeza dos *pellets de plástico que chegaron ás custas galegas, desde un espírito de cooperación, lealdade e respecto mutuo. 

Mostra desta disposición para axudar e cooperar con lealdade, a vicepresidenta e ministra para a Transición Ecolóxica e Reto Demográfico, Teresa Ribeira, chamou esta mañá ao presidente da Xunta, Alfonso Rueda, para ofrecerlle todo o apoio do Goberno de España nos labores de limpeza e restauración das zonas afectadas. 

Para que ese apoio poida ser efectivo e o Goberno poida mobilizar medios estatais, é necesario que a Xunta active o nivel de emerxencia 2, destinado a emerxencias de especial vulnerabilidade, e que solicite expresamente a mobilización dos medios estatais. O seguinte nivel, o 3, emprégase en situacións de interese nacional. Polo momento, a emerxencia decretada polas autoridades galegas é de nivel 1.
 
Á espera desa eventual decisión da Xunta, e por responsabilidade en prevención de calquera escenario, os medios do Goberno de España están preparados para intervir en canto o goberno autonómico requírao.
 
Os feitos
O pasado 13 de decembro empezaron a chegar ás custas de Ribeira sacos cheos de *pellets de plástico e tamén *pellets dispersos. A primeira alerta que recibe o Goberno chega a través da Xunta, en concreto dos servizos do 112 de Galicia, que son quen comunican a primeira información ao Ministerio de Transportes e *Mobilidad Sustentable. Simultaneamente, os vixiantes da Demarcación de Costas do Ministerio para a Transición Ecolóxica e Reto Demográfico levaron a cabo  labores de vixilancia da costa afectada.

O Centro de Coordinación de Salvamento Marítimo de Finisterre abriu de inmediato unha investigación para determinar a orixe da vertedura. As primeiras evidencias apuntaron xa a que podería tratarse do contido dun do seis colectores que perdería o buque *TOCONAO (bandeira de *Liberia - *IMO 9627899), o día 8 de decembro, a uns 80 quilómetros ao oeste de Viana *do Castelo (Augas de Responsabilidade SAR Portuguesa). 

O 20 de decembro, o avogado dos armadores do buque recoñeceu os feitos ao centro de coordinación de Salvamento Marítimo. Explicou que contrataran técnicos especializados para o seguimento da vertedura e púxose a disposición para o pago dos custos dos labores de limpeza e para colaborar no necesario. Ese mesmo día, o Goberno comunica á Xunta de Galicia estas novidades. 

O 4 de xaneiro, o avogado dos armadores do buque estimou que o colector accidentado albergaba mil sacos de *pellets. Tamén informou de que non teñen constancia de se o colector afundiuse ou non, polo que descoñecen a cantidade exacta de sacos que compoñen a vertedura. 

Respecto ao contido dos colectores que caeron ao mar, solicitouse ás autoridades portuguesas que acheguen o completo da información nun informe final das actuacións realizadas. 

O Goberno de España está a realizar un seguimento exhaustivo do incidente. Por unha banda, a través de imaxes *satelitales e vixilancias aéreas programadas pola Dirección Xeral de Mariña Mercante, que non detectou ningunha mancha. Ademais, desde a Demarcación de Costas en Galicia, e no que se refire a a situación na costa, contactouse desde o primeiro momento cos *concellos afectados para a retirada dos *pellets (Ribeira e Porto do Son en decembro, Muros en xaneiro). Tamén se realizaron vixilancias constantes da zona, constatando que a incidencia ata o 5 de xaneiro fora puntual (tres concellos), aínda que a retirada destes restos pode ser moi laboriosa.

O 3 de xaneiro tense constancia da chegada de *pellets ao municipio de Muros. 

E o 6 e 7 de xaneiro empezan a aparecer máis ao norte, ata A Coruña e Oleiros, e máis ao sur, ata a ría de Vigo.

No fin de semana do 6 e 7 de xaneiro empezan a chegar *pellets a outros municipios galegos. 

O luns 8 de xaneiro, a Demarcación de Costas contactará cos *concellos afectados para coñecer de primeira man as actuacións que se están levando a cabo.

Competencias en mar e en terra
A organización da resposta ante unha contaminación mariña accidental que poida afectar as augas e costas españolas está regulada no Real Decreto 1695/2012, do 21 de decembro , polo que se aproba o Sistema Nacional de Resposta (*SNR) ante a contaminación mariña.

O *SNR recolle dous subsistemas: mar e costa. No mar a competencia é por completo do Estado, a través do *MITMA. 

Na costa, con todo, a activación é graduada e o Goberno é o terceiro en actuar, tras as entidades locais e autonómicas. É dicir, primeiro os *concellos afectados activan os plans municipais; en segundo lugar, a administración autonómica activa os seus plans territoriais e, en terceiro lugar, actívase o Plan Estatal de Protección da Ribeira do Mar contra a Contaminación (Plan Ribeira) do *MITECO, aprobado por Orde AAA/702/2014.

Na costa, como corresponde agora a unha situación 1 de emerxencia, están a actuar na limpeza os municipios costeiros afectados (Ribeira, Porto do Son e Muros, ata o 5 de xaneiro).

O 5 de xaneiro recibiuse na Delegación do Goberno en Galicia a comunicación da Xunta da activación do Plan Territorial de Continxencias por Contaminación Mariña Accidental de Galicia (plan *CAMGAL). #Este plan activouse en fase de emerxencia, nivel mínimo (situación 1). A activación do *CAMGAL comporta que desde ese momento (14:40*h do 5 de xaneiro ) o Plan Ribeira do *MITECO estea activado en nivel de alerta.
Para que o *MITECO poida actuar, #de acordo con o disposto no Sistema Nacional de Resposta, debe en primeiro lugar declararse o nivel 2 de emerxencia e a Xunta debe solicitar formalmente a axuda de medios do Estado.